WSPÓLNE WYSTĄPIENIE Z PROF. DR HAB. BOGUSŁAWĄ DRELICH-SKULSKĄ NA KONFERENCJI NA UNIWERSYTECIE TOKIJSKIM, 6-7 LISTOPADA 2021
W naszym wystąpieniu przedstawiliśmy przegląd założeń nowej ekonomii strukturalnej (NSE) w kontekście rozwoju chińskiego przemysłu ogniw fotowoltaicznych w latach 2000-2019. Ponadto zbadaliśmy i zilustrowaliśmy wpływ środków polityki przemysłowej i realizowanych interwencji państwa na rozwój badanego wschodzącego przemysłu z perspektywy ujawnionej przewagi komparatywnej z uwzględnieniem teoretycznych założeń NSE. Metody zastosowane w naszych badaniach, poza przeglądem literatury i desk researchem, polegały na wyliczeniu wskaźnika ujawnionej przewagi komparatywnej (RCA) oraz analizie wielkości eksportu w badanym okresie na podstawie danych pochodzących z bazy danych ONZ COMTRADE.
Wyniki badań pokazują, że interwencje państwa w rozwój chińskiego przemysłu ogniw fotowoltaicznych wpisują się w założenia nowej ekonomii strukturalnej. Polityka przemysłowa i strategie wdrażane przez chińskie władze znacząco ewoluowały w badanym okresie, ukazując szeroki wachlarz instrumentów i środków, które przełożyły się na dynamiczny rozwój tej wiodącej branży. Wielowymiarowe podejście władz do rozwoju fotowoltaiki spowodowało wzrost roli energii słonecznej w chińskim miksie energetycznym. Przykładowo, produkcja energii elektrycznej z fotowoltaiki w 2009 roku osiągnęła 0,4 mld kWh i stanowiła jedynie 0,83% całej energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii (bez energetyki wodnej). W 2019 r. udział energii słonecznej znacznie wzrósł do 43,66% i osiągnął 224 mld kWh. Ponadto branża ta wykazała znaczną przewagę komparatywną. Wskaźnik RCA badanej branży wzrósł z 0,61977548 do 3,04388398 w latach 2000-2019, co skutkowało wysoką specjalizacją eksportową w ogniwach fotowoltaicznych w skali globalnej. Ponadto do 2019 roku chiński przemysł ogniw fotowoltaicznych był światowym liderem pod względem mocy produkcyjnych, produkcji, eksportu i wdrażania innowacyjnych technologii. Porównując postulaty nowej ekonomii strukturalnej z chińską polityką przemysłową wobec fotowoltaiki, badania ujawniają istotną rolę interwencji państwa w procesie kształtowania kapitałochłonnego rozwoju zaawansowanych technologicznie branż związanych z odnawialnymi źródłami energii.
Wyniki badań stanowią punkt wyjścia do dyskusji i dalszych badań, które powinny uwzględniać zmiany strukturalne, które zaszły w badanym przemyśle, a także wpływ chińskiego przemysłu ogniw fotowoltaicznych na globalne łańcuchy wartości i globalne łańcuchy dostaw. Ponadto przyszłe badanie powinno porównać politykę przemysłową wobec analizowanego przemysłu w Japonii i innych krajach Azji i Pacyfiku. Według dostępnej nam wiedzy, chiński przemysł ogniw fotowoltaicznych nigdy nie był badany w kontekście ujawnionego wskaźnika przewagi komparatywnej i jednocześnie nowej ekonomii strukturalnej. Wyniki naszego badania przecierają szlak dla krajów, które rozważają podążanie chińską ścieżką rozwoju krajowych gałęzi przemysłu związanych z odnawialnymi źródłami energii, zwłaszcza energią słoneczną.